Olmeken waren een Meso-Amerikaans volk dat tijdens de formatieve periode in het zuiden van Mexico leefde. Ze vormden een basis en stuwkracht voor andere precolumbiaanse culturen in Meso-Amerika, zoals de Zapoteken, Maya’s en Azteken, en staan daarom bekend als het ‘Moedervolk’. Sommige onderzoekers menen echter dat de Olmeken slechts een van verschillende culturen waren die gelijktijdig ontstonden, waardoor het correcter zou zijn van een ‘Zustervolk’ te spreken.
De naam Olmeken stamt van Olmecatl (rubbervolk of volk van Olmán, het rubberland), de Azteekse naam voor het volk dat rond 1500 in het gebied woonde waar eerder de Olmeekse beschaving gebloeid had.[1] Men weet nog niet hoe de Olmeken van het 2e en 1e millennium v. Chr. zichzelf noemden.
‘De oorsprong en bijzonderheden van deze zeer oude Midden-Amerikaanse cultuur zijn nog steeds een archeologisch raadsel.'[2]